PETscan RassenRadar jaarupdate 2022-2023: 'Aanleg voor erfelijke ziekten eenvoudig herkennen dankzij PETscan en RassenRadar'

Dankzij de steun van de donateurs en partners van Vrienden Diergeneeskunde. In PETscan is een diagnoseregistratiesysteem voor alle dierenartsen in Nederland. Op basis van deze data kan het Expertisecentrum onderzoek doen en adviesgeven over aandoeningen bij huisdieren. Met de RassenRadar module kan PETscan op praktische wijze een dierenarts ondersteunen in de kennis op het gebied van erfelijke ziekten en schadelijke uiterlijke kenmerken.  In deze jaarupdate nemen we je mee in de ontwikkelingen die mogelijk zijn gemaakt door iedereen die dit project een warm hart toedraagt.

Erfelijke ziekten komen in verhoogde frequentie voor bij bepaalde honden- en kattenrassen. Een voorbeeld daarvan is de ziekte Polymyositis, die regelmatig voorkomt bij het Nederlandse Kooikerhondje. De ziekte kan leiden tot allerlei problemen, van moeilijker bewegen tot problemen met slikken en spierzwakte. Om het gemakkelijker te maken voor dierenartsen om deze (en andere) diagnoses te kunnen stellen, wordt de PETscan RassenRadar ontwikkeld. 

PETscan is een diagnoseregistratiesysteem ontwikkeld door het Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde. Dierenartsen in Nederland kunnen zich aansluiten bij PETscan en hiermee diagnoses doorgeven van honden en katten. Met deze informatie kan er bij het Expertisecentrum Genetica onderzoek worden gedaan naar de frequentie van het voorkomen van de ziekten. PETscan bevat ook adviezen over de in te zetten diagnostische middelen bij de verschillende aandoeningen, bijvoorbeeld bloedonderzoek, aanvullende beeldvorming en   beschikbare en gevalideerde DNA-testen. 

Terugkoppeling PETscan data

‘De volgende essentiële stap in het PETscan-project is de terugkoppeling van de gegevens vanuit PETscan naar de gebruikers, de dierenartsen’, vertelt Hille Fieten, coördinator van het Expertisecentrum Genetica. ‘Daarvoor wordt binnen PETscan de RassenRadar ontwikkeld. Daarin kunnen dierenartsen en studenten Diergeneeskunde in één oogopslag zien welke ziekten veel voorkomen bij een bepaald honden- of kattenras. Dit zorgt voor een vergroting van de kennis en draagt bij aan het welzijn van de patiënten omdat het middel de dierenartsen ondersteunt in de mogelijkheid om snel een accurate diagnose te stellen.’ 

PETscan RassenRadar 

In 2022 is een start gemaakt met de uitwerking van de PETscan RassenRadar. ‘Er zijn voor de RassenRadar nu honderd hondenrassen uitgewerkt, waaronder alle Nederlandse hondenrassen en de top tien van meest voorkomende rassen’, vertelt Hille Fieten. ‘Ook zijn voor de tien populairste kattenrassen alle gegevens volledig uitgezocht. Hierbij is in kaart gebracht welke DNA-testen gevalideerd zijn voor deze rassen en dus ingezet kunnen worden in de diagnostiek. Daarnaast is in kaart gebracht voor welke aandoeningen een raspredispositie, ofwel aanleg binnen een bepaald ras, bestaat. Ook is er vanuit PETscan een rapportage gegenereerd van de geregistreerde diagnoses per orgaansysteem en is er een vergelijking tussen rasdieren en kruisingen gemaakt.’ 

In ontwikkeling

Er zijn dit jaar ook verschillende aanpassingen aan het systeem geweest. Zo is er gewerkt aan een update van de interface van PETscan. Ook is de back-end dusdanig aangepast dat de RassenRadar gemakkelijk kan worden toegevoegd en er is een ontwerp gemaakt voor de implementatie van de RassenRadar binnen de bestaande PETscan-omgeving. Er komt een filter beschikbaar waar een dierenarts in de praktijk op kan klikken waardoor in de diagnoseboom van PETscan alleen nog de aandoeningen blijven staan waarvoor het dier op basis van zijn of haar ras een aanleg heeft. Daarnaast is het mogelijk om op het ras te klikken waarna er aangegeven wordt welke DNA-testen voor het ras gevalideerd zijn.  

De vernieuwde lay-out van PETscan zal later dit jaar geïmplementeerd worden. Daarna zijn nog enkele technische wijzigingen nodig die voorbereid moeten worden. Vervolgens kan gestart worden met de implementatie van de eerste rassen in PETscan. Zodra er een ras afgerond is, zal dit direct beschikbaar komen in PETscan. Dierenartsen en studenten Diergeneeskunde kunnen dan al tijdens de looptijd van het project gebruik maken van de gegevens.   

Kennis van erfelijke ziekten en schadelijke uiterlijke kenmerken

‘RassenRadar kan ook een belangrijke rol gaan spelen richting fokkers’, vertelt Fieten. ‘Dierenartsen kunnen op grond van de informatie uit de RassenRadar fokkers ondersteunen in de keuze van een fokdier. Ze kunnen hiermee aangeven welke DNA-testen en screeningsonderzoeken er uitgevoerd moeten worden voordat er met de hond of kat gefokt mag worden. Dit wordt steeds belangrijker in het licht van de maatschappelijke ontwikkelingen. Dierenwelzijn in de fokkerij staat nu hoog op de maatschappelijke agenda. Het is te verwachten dat er in de nabije toekomst nog meer gevraagd wordt van dierenartsen ten aanzien van hun kennis op het gebied van erfelijke ziekten en schadelijke uiterlijke kenmerken. De PETscan RassenRadar kan ze daarmee op praktische wijze ondersteunen.’  

Het onderzoeksteam wil de partners en donateurs van het 'Gezondere huisdieren met PETscan & RassenRadar' project hartelijk bedanken voor de steun. Samen maken we het verschil! Wil jij ook bijdragen aan een gezondere toekomst voor dieren? Steun het onderzoeksthema 'Gezond Gefokt, samen maken we het verschil voor een toekomst zonder erfelijke aandoeningen!