Een gezonde toekomst voor Labradors

 

De Labrador retriever is een geliefd ras bij veel mensen. Het is een ontzettend vriendelijke hond met een werklustig en enthousiast karakter. Het is niet gek dat veel mensen hun hart verpand hebben aan dit ras. Labradors zijn niet alleen een geliefde huishond of jachthond, door hun lieve en stabiele karakter worden ze ook veelvuldig ingezet als hulp-of geleidehond.

Om het ras gezond te houden werkt het Expertisecentrum Genetica van de faculteit Diergeneeskunde hard aan het identificeren van ziekte-veroorzakende genetische mutaties bij de Labrador retrievers. En door verschillende onderzoeken te bundelen, kan er meer bereikt worden voor dit mooie ras. Voor genetische studies zijn namelijk dieren nodig die lijden aan de aandoening, maar ook dieren die vrij zijn van de aandoening. Door patiënten-groepen en controle-groepen te combineren kunnen we efficiënter werken aan oplossingen voor erfelijke ziekten bij de Labrador retriever.

 

Genetische ziekten beter begrijpen

 

Het uiteindelijke doel is om de erfelijke achtergrond van genetische ziekten bij Labrador retrievers beter te begrijpen, waardoor meer effectieve diagnostiek of therapieën kunnen worden ontwikkeld. En vaak is het ook mogelijk om een DNA-test te ontwikkelen die ingezet kan worden in de fokkerij, ter preventie van aandoeningen bij de Labrador retriever.

In dit project, speciaal voor de Labrador retrievers, bundelen we de krachten op verschillende terreinen om een grote stap te kunnen maken in het genetisch onderzoek. De ziekten waar we momenteel aan werken zijn:

 

Erfelijke koperstapeling

 

Een metabole aandoening waarbij Labradors koper dat ze binnenkrijgen via de voeding onvoldoende kunnen uitscheiden en uiteindelijk leverontsteking ontwikkelen. In ongeveer 50% van de Labrador retrievers die op de Universiteitskliniek is aangeboden voor een leverbiopt, is een te hoog kopergehalte aanwezig. Wanneer dieren in een vroeg stadium worden gediagnosticeerd, kan door behandeling met voeding en koper-uitscheidende medicatie, in veel gevallen een normale levensverwachting zijn. Helaas worden er ook nog maandelijks zieke Labradors aangeboden bij onze kliniek, waarvoor behandeling te laat komt.

De dierenartsen onderzoekers van de faculteit Diergeneeskunde hebben in eerder onderzoek al enkele mutaties gevonden die bijdragen aan koperstapeling. In het huidige onderzoek brengen we meerdere mutaties in kaart in de gehele populatie van Labradors die we onderzocht hebben en willen we komen tot een zo goed mogelijk voorspellingsmodel om voor een individuele hond de genetische kans op koperstapeling te voorspellen en deze in een zo vroeg mogelijk stadium te kunnen behandelen, om klinische ziekte te voorkomen. 

 

Ectopische ureteren

 

Dit is een aangeboren afwijking van de urinewegen waarbij de urineleiders vanaf de nier richting de blaas niet de normale positie volgen, maar op een verkeerde plaats uitmonden. Dit wordt veroorzaakt door een ontwikkelingsstoornis van de embryonale urinewegen. Het kan zelfs leiden tot het volledig afwezig zijn van een nier. De abnormale positie van de urineleiders kan leiden tot urine-incontinentie. Recentelijk stelden de dierenartsen-onderzoekers vast middels screeningsonderzoek dat zo’n 30% van de gescreende Labrador retrievers, die zelf geen klinische klachten van ectopie vertoonden de urineleiders op een afwijkende plaats zaten. Dit varieerde van op een positie wat te ver naar achteren in de blaas, tot uitmondend in de vagina of in de prostaat. 

De dierenartsen van de faculteit Diergeneeskunde maken zich hier ernstig zorgen over, juist omdat deze honden klinisch geen klachten vertonen en daarom de kans bestaat dat ze worden ingezet in de fokkerij. In het huidige onderzoeksproject proberen ze de genen te identificeren die verantwoordelijk zijn voor ectopische ureteren bij de Labrador retriever. Ben je eigenaar van een hond waarbij ectopische ureteren zijn gediagnosticeerd? Dan kan je ook bijdragen aan het onderzoek door een bloedmonster af te staan.  Neem in dat geval graag contact op met het Expertisecentrum Genetica via ecgg@uu.nl

 

Tricuspidaalklepdysplasie

 

Tricuspidaalklepdysplasie is een erfelijke, aangeboren afwijking van de rechter hartklep. Bij pups kan een ruis gehoord worden. Besteed hier altijd aandacht aan. Een hartruis bij een pup kan afwijkend zijn, laat dit onderzoeken door een echografisch onderzoek door een cardioloog. Tricuspidaalklepdysplasie kan zeer ernstig verlopen, waarbij het hart niet meer goed kan kloppen en zich vocht ophoopt in de buik. Ook kunnen er zeer ernstige hartritmestoornissen optreden.

Naast financiële steun, heeft het onderzoeksteam ook bloedmonsters nodig. Ben je een eigenaar bent van een hond met gediagnosticeerde tricuspidaalklepdysplasie en wil je bijdragen door een bloedmonster af te staan? Neem dan graag contact op met het Expertisecentrum Genetica via ecgg@uu.nl.

 

Elleboogdysplasie

 

Elleboogdysplasie bij de Labrador retriever is een ernstig probleem, wat nog regelmatig voor veel narigheid zorgt bij de Labradors, die graag pijnloos willen kunnen rennen en spelen. Elleboogdysplasie zorgt altijd voor arthrose-ontwikkeling in het gewricht, wat een pijnlijke ziekte is. De dierenartsen-onderzoekers van het Expertisecentrum Genetica doen genetisch onderzoek naar de oorzaak van elleboogdysplasie met als doel om uiteindelijk een DNA-test te kunnen ontwikkelen die het risico op elleboogdysplasie kan voorspellen met het langetermijn doel om deze ziekte te kunnen terugdringen in de populatie.

 

Epilepsie en Paroxysmale dyskinesie

 

Paroxysmale dyskinesie (PD) is een erfelijke bewegingsstoornis die in toenemende mate bij Labrador retrievers wordt geconstateerd. Het kan lastig zijn om onderscheid te maken wanneer een hond leidt aan paroxysmale dyskinesie of epilepsie, terwijl de onderliggende verstoorde lichaamsfuncties zeer verschillend zijn. Onderzoek door een dierenarts gespecialiseerd in neurologie is nodig voor een juiste diagnose. Beide aandoeningen kennen een erfelijke basis en vormen een  ernstige aantasting van het dierenwelzijn. Daarom willen we in dit onderzoek DNA monsters verzamelen van Labrador retrievers met en zonder deze aandoeningen. Dit onderzoek specifiek wordt uitgevoerd in samenwerking met de Universiteit van Helsinki. Bij het Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde richten we ons op het verzamelen van DNA ten behoeve van onderzoek naar deze twee aandoeningen.

Ben je een eigenaar van een Labrador met paroxysmale dyskinesie of epilepsie en wil je bijdragen door een bloedmonster af te staan? Neem dan graag contact op met het Expertisecentrum Genetica via ecgg@uu.nl.

 

Help je mee? 

 

Wil je ook helpen om Labradors gezond te houden? Jouw steun zorgt ervoor dat er betere diagnostiek. therapieën, of zelfs DNA-testen ontwikkeld kunnen worden. Allemaal met als doel een gezonde toekomst voor dit prachtige ras. 

Help je mee? Samen maken we het verschil! 

 

 

 

Wetenschappelijke publicaties omtrent Labrador retrievers

 

Canine Copper-Associated Hepatitis.

Dirksen K, Fieten H.

Vet Clin North Am Small Anim Pract. 2017 May;47(3):631-644. doi: 10.1016/j.cvsm.2016.11.011.

 

Investigation of Genetic Modifiers of Copper Toxicosis in Labrador Retrievers.

Wu X, den Boer ER, Vos-Loohuis M, Steenbeek FGV, Monroe GR, Nijman IJ, Leegwater PAJ, Fieten H.

Life (Basel). 2020 Oct 31;10(11):266. doi: 10.3390/life10110266.

 

Quantification of the health-status of the Dutch Labrador retriever population.

Keijser SFA, Vernooij JCM, van Garderen E, van Rooijen P, Fieten H, van Steenbeek FG, Hesselink JW, Nielen M.

Prev Vet Med. 2019 Nov 1;171:104764. doi: 10.1016/j.prevetmed.2019.104764.

 

Evaluation of COMMD1 in copper toxicosis in Labrador retrievers and Dobermans.

Wu X, Mandigers PJJ, Fieten H, Leegwater PA.

Vet J. 2020 Nov;265:105561. doi: 10.1016/j.tvjl.2020.105561.

 

Association of circulating microRNA-122 and microRNA-29a with stage of fibrosis and progression of chronic hepatitis in Labrador Retrievers.

Sakai M, Spee B, Grinwis GCM, Penning LC, van Wolferen ME, van der Laan LJW, Fieten H.

J Vet Intern Med. 2019 Jan;33(1):151-157. doi: 10.1111/jvim.15366.

D-penicillamine treatment of copper-associated hepatitis in Labrador retrievers.

Fieten H, Dirksen K, van den Ingh TS, Winter EA, Watson AL, Leegwater PA, Rothuizen J.

Vet J. 2013 Jun;196(3):522-7. doi: 10.1016/j.tvjl.2012.12.013.

 

Dietary management of labrador retrievers with subclinical hepatic copper accumulation.

Fieten H, Biourge VC, Watson AL, Leegwater PA, van den Ingh TS, Rothuizen J.

J Vet Intern Med. 2015 May-Jun;29(3):822-7. doi: 10.1111/jvim.12574.

 

Sensitivity and Specificity of Plasma ALT, ALP, and Bile Acids for Hepatitis in Labrador Retrievers.

Dirksen K, Burgener IA, Rothuizen J, van den Ingh TSGAM, Penning LC, Spee B, Fieten H.

J Vet Intern Med. 2017 Jul;31(4):1017-1027. doi: 10.1111/jvim.14716.

 

Hepatocyte-derived microRNAs as sensitive serum biomarkers of hepatocellular injury in Labrador retrievers.

Dirksen K, Verzijl T, van den Ingh TS, Vernooij JC, van der Laan LJ, Burgener IA, Spee B, Fieten H.

Vet J. 2016 May;211:75-81. doi: 10.1016/j.tvjl.2016.01.010.

 

Nutritional management of inherited copper-associated hepatitis in the Labrador retriever.

Fieten H, Biourge VC, Watson AL, Leegwater PA, van den Ingh TS, Rothuizen J.

Vet J. 2014 Mar;199(3):429-33. doi: 10.1016/j.tvjl.2013.12.017.

 

Erythrocyte copper chaperone for superoxide dismutase and superoxide dismutase as biomarkers for hepatic copper concentrations in Labrador retrievers.

Dirksen K, Roelen YS, van Wolferen ME, Kruitwagen HS, Penning LC, Burgener IA, Spee B, Fieten H.

Vet J. 2016 Dec;218:1-6. doi: 10.1016/j.tvjl.2016.10.007.

 

The Menkes and Wilson disease genes counteract in copper toxicosis in Labrador retrievers: a new canine model for copper-metabolism disorders.

Fieten H, Gill Y, Martin AJ, Concilli M, Dirksen K, van Steenbeek FG, Spee B, van den Ingh TS, Martens EC, Festa P, Chesi G, van de Sluis B, Houwen RH, Watson AL, Aulchenko YS, Hodgkinson VL, Zhu S, Petris MJ, Polishchuk RS, Leegwater PA, Rothuizen J.

Dis Model Mech. 2016 Jan;9(1):25-38. doi: 10.1242/dmm.020263.

 

Association of dietary copper and zinc levels with hepatic copper and zinc concentration in Labrador Retrievers.

Fieten H, Hooijer-Nouwens BD, Biourge VC, Leegwater PA, Watson AL, van den Ingh TS, Rothuizen J.

J Vet Intern Med. 2012 Nov-Dec;26(6):1274-80. doi: 10.1111/j.1939-1676.2012.01001.

 

Heritabilities of copper-accumulating traits in Labrador retrievers.

Hoffmann G, Heuven HC, Leegwater PA, Jones PG, van den Ingh TS, Bode P, Rothuizen J.

Anim Genet. 2008 Aug;39(4):454. doi: 10.1111/j.1365-2052.2008.01722.x.

 

Prevalence and co-occurrence of hip dysplasia and elbow dysplasia in Dutch pure-bred dogs.

Lavrijsen IC, Heuven HC, Meij BP, Theyse LF, Nap RC, Leegwater PA, Hazewinkel HA.

Prev Vet Med. 2014 May 1;114(2):114-22. doi: 10.1016/j.prevetmed.2014.02.001.

 

Genome wide analysis indicates genes for basement membrane and cartilage matrix proteins as candidates for hip dysplasia in Labrador Retrievers.

Lavrijsen IC, Leegwater PA, Martin AJ, Harris SJ, Tryfonidou MA, Heuven HC, Hazewinkel HA.

PLoS One. 2014 Jan 30;9(1):e87735. doi: 10.1371/journal.pone.0087735.

 

Phenotypic and genetic evaluation of elbow dysplasia in Dutch Labrador Retrievers, Golden Retrievers, and Bernese Mountain dogs.

Lavrijsen IC, Heuven HC, Voorhout G, Meij BP, Theyse LF, Leegwater PA, Hazewinkel HA.

Vet J. 2012 Aug;193(2):486-92. doi: 10.1016/j.tvjl.2012.01.001.

 

Assessment of collagen genes involved in fragmented medial coronoid process development in Labrador Retrievers as determined by affected sibling-pair analysis.

Salg KG, Temwitchitr J, Imholz S, Hazewinkel HA, Leegwater PA.

Am J Vet Res. 2006 Oct;67(10):1713-8. doi: 10.2460/ajvr.67.10.1713.