Jaarupdate 2023-2024 PETscan Rassenradar: "Erfelijke Ziekten bij Rashonden en -Katten Ontdekken en Voorkomen"

Honden en katten zijn niet alleen heel geliefde huisdieren, maar vaak ook een volwaardig gezinslid. Toch worden huisdieren en hun eigenaren steeds vaker geconfronteerd met erfelijke ziekten die hun welzijn en gezondheid kunnen aantasten. Ook dieren die niet zelf ziek zijn, kunnen de ziekten doorgeven aan hun nakomelingen. Met het PETscan RassenRadar-project zet het Expertisecentrum Genetica  van de faculteit Diergeneeskunde zich in om hier verandering in te brengen. 

Erfelijke Ziekten en Schadelijke Raskenmerken 

Veel honden- en kattenrassen hebben specifieke uiterlijke kenmerken zoals afwijkend gevormde schedels, vouworen, of uitpuilende ogen. Helaas kunnen deze uiterlijke kenmerken en andere erfelijke aandoeningen zoals levershunts, cardiomyopathie en epilepsie leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. Deze erfelijke aandoeningen zijn vaak het gevolg van overmatige inteelt, waarbij verwante ouderdieren worden gebruikt bij het fokken. Hierdoor neemt  de kans op erfelijke ziekten toe. 

Hille Fieten, coördinator van het Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde benadrukt het belang van genetische diversiteit: ‘Het is cruciaal om bij het fokken van honden en katten te streven naar een zo breed mogelijke genenpool. Door te kiezen voor gezonde ouderdieren met een minimale kans op erfelijke ziekten, kunnen we de gezondheid van toekomstige generaties aanzienlijk verbeteren.’ 

Diagnose en Preventie met PETscan 

Om meer te weten te komen over hoe vaak en bij welke populaties erfelijke gezondheidsproblemen voorkomen, heeft het Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde PETscan ontwikkeld. PETscan biedt dierenartsen een krachtig instrument om erfelijke ziekten in verschillende honden- en kattenrassen beter te begrijpen. Door diagnoses te registreren en te analyseren, kan er een overzicht gecreëerd worden van de aandoeningen die structureel voorkomen bij specifieke rassen. Dit maakt het niet alleen mogelijk om gerichte DNA-testen te ontwikkelen, maar zorgt er ook voor dat fokkers voorzien kunnen worden van wetenschappelijk onderbouwd fokadvies. 

‘Informatie verzameld via PETscan stelt ons in staat om trends in erfelijke ziekten te identificeren en daarop in te spelen met preventieve maatregelen’, vertelt Hille Fieten. ‘Door vroegtijdige diagnose en genetische screening kunnen we fokkers adviseren over gezond fokken, wat essentieel is voor het behoud van de gezondheid en het welzijn van onze huisdieren.’ 
 

Toekomstperspectief: Implementatie en Impact 

Het project PETscan RassenRadar streeft niet alleen naar datacollectie, maar ook naar effectieve terugkoppeling van deze informatie naar dierenartsen, fokkers en beleidsmakers. Door de introductie van de RassenRadar kunnen dierenartsen snel en accuraat inzicht krijgen in de belangrijkste gezondheidsrisico's per ras, wat essentieel is voor het stellen van een juiste diagnose en het bieden van de juiste behandeling. Bovendien draagt deze kennis bij aan een verhoogde bewustwording onder fokkers over genetische diversiteit en het belang van gezonde fokpraktijken. 

‘Informatie vanuit PETscan helpt ons niet alleen bij het beter begrijpen van erfelijke ziekten, maar ook bij het onderwijzen van toekomstige dierenartsen’, merkt Fieten op. ‘Door studenten te onderwijzen over rasgebonden ziekten en genetische screening, bereiden we hen voor om bij te dragen aan verbeterde diergeneeskundige praktijken.’ 

Impact en Voortgang 

In 2023 is aanzienlijke vooruitgang geboekt met PETscan. Voor 130 hondenrassen en alle kattenrassen zijn raspredisposities in kaart gebracht. Daarbij is er per ras uitgezocht welke DNA-testen er gevalideerd zijn en dus gebruikt kunnen worden. De vernieuwde interface van PETscan maakt de integratie van de RassenRadar mogelijk, waardoor dierenartsen snel toegang hebben tot relevante informatie over rasgebonden ziekten en beschikbare DNA-testen. 

‘In onze laatste fase van onderzoek en implementatie’, vertelt Hille Fieten, ‘zijn we optimistisch over de impact van PETscan op de diergeneeskunde en de bredere gemeenschap van huisdierenliefhebbers. We verwachten dat ons werk niet alleen de gezondheid van individuele dieren zal verbeteren, maar ook de normen voor verantwoord fokken zal verhogen.’ 

Met de introductie van de PETscan RassenRadar zet het Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde een belangrijke stap richting een toekomst waarin gezelschapsdieren gezonder en langer leven. Door wetenschap en praktijk te verbinden, is er een waardevol instrument gecreëerd dat niet alleen bijdraagt aan individueel dierenwelzijn, maar ook aan het versterken van gezonde fokpraktijken in Nederland.  

Via deze link is een demonstratieversie van PETscan te bekijken, waarin voor het Nederlandse kooikerhondje en de dalmatiër de RassenRadar zichtbaar is.