Levershunts in honden
Dit is Tommie. Zijn lever zou hem eigenlijk moeten beschermen voor vergiftiging. Dit omdat een gezonde lever (als die maar goed werkt) je bloed van allerlei afval- en gifstoffen reinigt. Bij andere zoogdieren werkt dit trouwens net zo.
Behalve bij honden zoals Tommie. Hij is namelijk geboren met een zogenaamde ‘shunt’. Hierdoor heeft hij last van een extra bloedvat die het bloed om de lever heen leidt. Het bloed wordt dus niet gereinigd en gifstoffen belanden direct in het lichaam – met als gevolg een ernstig zieke hond!
Levershunts in hondenrassen
De genen die verantwoordelijk zijn voor shunts zijn dezelfde voor meerdere kleine rassen: Cairn terriers, Yorkshire terriers, Jack Russell terriers, Dwergschnauzers, Mopshondjes en nog vele vele anderen. Het probleem oplossen in een paar rassen zal voor vele andere kleine rassen ook een uitkomst bieden.
De onderzoekers van de faculteit Diergeneeskunde willen ervoor zorgen dat levershunts nooit meer voorkomen. Zodat Tommie’s lever hem niet het leven gaat kosten.
Wat is een extrahepatische portosystemische shunt
Een aangeboren 'extrahepatische portosystemische shunt' is een veel voorkomend probleem in veel hondenrassen. Maar wat is dit nou eigenlijk, een 'extrahepatische portosystemische shunt'? Hieronder een korte uitleg:
Al het bloed, dat afkomstig is uit de maag, de darmen en andere buikorganen, verzamelt zich in de poortader, die in de lever uitmondt. Met dit bloed worden alle stoffen, die in de darmen worden opgenomen, naar de lever vervoerd. Naast nuttige voedingsstoffen worden echter ook allerlei giftige stoffen in het bloed opgenomen. De lever verwijdert de giftige stoffen uit het poortaderbloed, zodat die niet in het lichaam terecht komen.
Een portosystemische shunt is een bloedvat dat de poortader verbindt met de achterste holle ader, die naar het hart loopt. Zo'n shunt is normaal niet aanwezig, het is dus een extra aangelegd bloedvat. Zo`n bloedvat kan in (intrahepatisch) of om (extrahepatisch) de lever heen liggen. Intrahepatische shunts worden meestal meer gezien bij grotere rassen zoals de Ierse wolfshond, Berner Sennen honden en Hovawarts. Bij kleinere rassen, bij voorbeeld de Cairn terriers vinden wij vaak extrahepatische shunts.
Nu is de vraag, waarom gebeurt dit uberhaupt?
Bij de intrahepatische shunt gaat het om een embryonaal bloedvat wat ten tijde van de ontwikkeling van de foetus een belangrijke functie heeft. Dit bloedvat zorgt ervoor dat het zuurstof- en voedingsstofrijke bloed direct wordt getransporteerd naar vitale organen als de hersenen en het hart. Na de geboorte hoort dit bloedvat binnen enkele dagen te sluiten. Wanneer dit niet het geval spreekt men van een intrahepatische shunt.
In het geval van een extrahepatische shunt wordt er een extra bloedvat aangelegd tijdens ontwikkeling.
Het gevolg van beide types shunts...
...het poortaderbloed stroomt grotendeels door de shunt buiten de zuiverende functie van de lever om naar de achterste holle ader. Daarmee komen ook de giftige stoffen vanuit de darmen direct in het lichaam terecht. Bovendien werkt de lever niet goed omdat er veel minder bloed dan normaal in de lever aankomt. Onder deze giftige stoffen is ammoniak een van de grote boosdoeners. Ammoniak komt vrij bij het afbreken van eiwitten in het darmstelsel. Door een niet goed functionerende lever stapelt ammoniak zich op in de hersenen. Op ten duur veroorzaakt dit zeer ernstige neurologische verschijnselen.
Over het ontstaan van de portosystemische shunt is nog weinig bekend. De Cairn terrier is niet het enige ras waarbij de shunt wordt vastgesteld, bij vele andere rassen is de shunt geconstateerd. Experts gaan er vanuit dat er in elk geval erfelijke factoren in het spel zijn, en dat er waarschijnlijk meerdere genenparen bij betrokken zijn. De vererving is daardoor nogal ingewikkeld.
Pups zonder shunts
In de afgelopen jaren hebben we veel vooruitgang kunnen boeken in de zoektocht naar de genetische achtergrond van extrahepatische shunts. Met behulp van onderzoek in Cairn terriers hebben we een verband kunnen vinden tussen het ziektebeeld van shunts en twee genen. Dit verband hebben wij vervolgens ook in andere rassen kunnen vinden, zoals de Yorkshire terriers, West Highland White terrier, Jack Russell terrier, Dwergschnauzers en Shih Tzu te vergelijken. Dit onderzoek willen wij verder uitbreiden en bevestigen.
Help je mee?
Jouw steun zorgt ervoor dat dr. Frank van Steenbeek en zijn team nog meer onderzoek kunnen blijven doen. Vervolgens kunnen zij stamboeken en fokverenigingen adviseren, zodat er in de toekomst alleen nog maar pups zonder shunts worden geboren.
Help jij mee? Samen maken wij het verschil.
Wie ik ben
Ik ben dr. Frank van Steenbeek, onderzoeker in het departement Geneeskunde Gezelschapsdieren bij de faculteit Diergeneeskunde.
Wat ik doe
Ik houd me bezig met genetisch onderzoek rondom raskenmerken en erfelijke gebreken bij populaties van gezelschapsdieren. Mijn focus is cardiovasculaire aandoeningen, dus alles wat zowel met hart als bloedvaten te maken heeft.
Wil je meer over mij weten? Kijk dan hier.
Ons streefbedrag en uiteindelijke doel.
Wij hebben €70,000 nodig om het nodige vervolgonderzoek te doen.
Wat komt er nog bij kijken?
Om een goede vergelijking te kunnen maken tussen rassen willen we het DNA van 40 zieke honden analyseren. Een volledige analyse van het DNA van een hond kost €1650.
Daarna volgt de ontwikkeling van een DNAtest met behulp van het DNA dat we nog van andere patiënten beschikbaar hebben.
