Gezond Gefokt

 



Als Nederlanders zijn wij gek op onze huisdieren. We willen dat ze gezond zijn én blijven. 

Helaas komen erfelijke aandoeningen steeds vaker voor bij honden en katten en leiden regelmatig tot welzijnsproblemen.

Ook dieren die zelf niet ziek zijn, kunnen deze ziektes doorgeven aan hun nakomelingen. Het Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde wil nieuwe methodes ontwikkelen om erfelijke ziektes bij rashonden en -katten duurzaam tegen te gaan.

Daarom zetten wij ons in voor gezond gefokt. Want wij willen dat honden en katten zonder ernstige ziekte worden geboren.

         

Lees meer Lees minder
van totaal € 5.000.000 (16%)
Bekijk alle
 Nederlanders zijn gek op onze huisdieren. Bijna 60% van alle huishoudens heeft er wel één, in totaal zijn er maar liefst 33 miljoen huisdieren! Honden en katten staan al jaren aan de kop van de lijst met meest populaire huisdieren. Maar ondanks hun populariteit, komt het welzijn en de gezondheid van onze geliefde huisdieren bijna dagelijks in gedrang. Erfelijke aandoeningen komen namelijk steeds vaker voor bij rashonden en -katten en leiden helaas vaak tot welzijnsproblemen.Ook dieren die zelf niet ziek zijn, kunnen erfelijke aandoeningen doorgeven aan hun nakomelingen. Het Expertisecentrum Genetica Gezelschapsdieren wil nieuwe methodes ontwikkelen om erfelijke ziektes bij rashonden en -katten op een duurzame manier tegen te gaan. Met dit project willen de experts van de faculteit Diergeneeskunde de “PET-scan” landelijk uitrollen, zodat iedere dierenarts diagnoses kan registreren die vervolgens gebruikt kunnen worden voor wetenschappelijk onderzoek.Hierdoor krijgen zij beter inzicht in welke aandoeningen bij welke rassen structureel voorkomen. Dan kunnen wij geschikte DNA-testen ontwikkelen en fokkers met een wetenschappelijk onderbouwd fokadvies ondersteunen.Kijk hier naar een demoversie van PET-scan.  Schadelijke raskenmerken én erfelijke ziekten Als dierliefhebbers geven wij vaak de voorkeur aan een bepaald type of ras. Specifieke eigenschappen – “raskenmerken” – spreken ons aan en zien we graag terug in ons favoriete huisdier.Toch brengen veel van deze specifieke raskenmerken nadelen met zich mee: korte schedels, ingedrukte neuzen, uitpuilende ogen of vouworen zijn slechts enkele voorbeelden van raskenmerken die als aantrekkelijk kunnen worden ervaren, maar serieuze gevolgen voor de gezondheid van het welzijn van het dier kunnen hebben. Een overmatige inteelt door het fokken met steeds dezelfde (vaak verwante) ouderdieren betekent daarnaast dat erfelijke ziekten steeds vaker opleveren. Levershunts, dwerggroei, cardiomyopathie, epilepsie of afwijkende startgroei zijn slechts enkele voorbeelden hiervan. Ieder ras heeft inmiddels te maken met verschillende erfelijke ziekten. Er kan geen twijfel over bestaan: schadelijke raskenmerken en erfelijke ziekten vormen een ernstige belemmering van het welzijn van onze huisdieren. Ongewenst gedrag in hondenpopulaties Naast fysieke aandoeningen vormen gedragsproblemen van huisdieren (in het bijzonder honden) een ernstig probleem als het gaat om het welzijn van dieren. Onvoldoende gesocialiseerde honden vertonen vaak stress- en angstgerelateerde klachten, terwijl honden die worden aangevallen door agressieve soortgenoten ernstige welzijnsaantasting ondergaan, niet zelden met de dood tot gevolg. Ongewenst gedrag vormt dus steeds vaker een maatschappelijk probleem. Infectieziekten en zoönosen binnen hondenpopulaties in Nederland Infectieziekten en zoönosen (van dier op mens overdraagbare infectieziekten) zorgen steeds vaker voor een aantasting van het welzijn van honden in Nederland. Oorzaken hiervan zijn onder andere de illegale import van onvoldoende gevaccineerde pups uit Oostbloklanden en import van straathonden uit mediterrane landen. Deze honden lijden vaak aan infectieziekten die (bij aanwezigheid van de juiste vector, zoals een insect die de ziekte overbrengt) ook op mensen kunnen overgaan.  PETscan: gezondheid en welzijn van gezelschapsdieren langdurig bewaken en verbeteren Alhoewel wij wél weten in hoeverre een bepaalde ziekte of aandoening de gezondheid of het welzijn van het individu aantast, weten wij nog onvoldoende over de ernst en omvang op Nederlandse schaal, laat staan op Europees of internationaal niveau. Deze kennis is echter hard nodig: willen we ervoor kunnen zorgen dat onze huisdieren zowel op korte als op lange termijn gezond zijn en blijven. Daarom wil het Expertisecentrum Genetica Gezelschapsdieren het nodige inzicht creëren op (vooralsnog) landelijk niveau. Wij willen weten welke soorten aandoeningen, met welke symptomen, bij welke soorten en rassen, met welke frequentie, waar in het land voorkomen.Zodra wij deze data in beeld hebben, kunnen wij advies en/of beleid ontwikkelen, dat rechtstreeks teruggekoppeld kan worden naar dierenartsen, organisaties en autoriteiten, waardoor de nodige maatregelen getroffen kunnen worden ter bescherming van diergezondheid en –welzijn. Daarnaast kunnen we door middel van vervolgonderzoek de genetische achtergrond van erfelijke aandoeningen achterhalen en DNA-testen ontwikkelen. Ten slotte kunnen er fokadviezengegeven worden (waarbij rekening wordt gehouden met zoveel mogelijk genetische variatie) die ervoor zorgen dat erfelijke aandoeningen in de toekomst steeds minder vaak voorkomen en er steeds vaker gezonde dieren worden geboren. Dit willen wij doen door het meetsysteem “PETscan” in Nederland te introduceren en uit te rollen.   Wat is PETscan? Het Expertisecentrum Genetica Gezelschapsdieren heeft onlangs het meetsysteem “PETscan” ontwikkeld. PETscan stelt eerstelijns dierenartsen in Nederland in staat  om diagnoses (vastgesteld bij huisdieren) uit hun praktijkadministratie door te zetten naar de centrale database van het Expertisecentrum Genetica Gezelschapsdieren. Deze diagnoses worden anoniem doorgestuurd en vervolgens geanalyseerd. Binnen dit systeem is het mogelijk om (erfelijke) ziekten, rasspecifieke kenmerken en infectieziekten te registreren. Daarnaast krijgen dierenartsen ook informatie over raspredisposities (een verhoogd risico op een aandoening bij een ras) en beschikbare DNA-testen via PETscan.  Met PETscan is dus een onmisbaar instrument ontwikkeld om de diergeneeskunde in staat te stellen gezondheidsproblemen in de hele populatie van gezelschapsdieren te kwantificeren, en op basis daarvan beleid te ontwikkelen om de geconstateerde problemen te bestrijden. Help je mee?Jouw steun is nodig om PETscan nog breder uit te rollen, zodat wij steeds meer honden en katten kunnen helpen!  
Gezonde huisdieren met PetScan

Wetenschappelijke fokbegeleiding voor Friese Stabij

17-07-2025 | 21:52

Na de Vereniging Het Nederlandse Kooikerhondje (VHNK) gaat nu ook de Nederlandse Vereniging voor Stabij- en Wetterhounen (NVSW) samenwerken met het Expertisecentrum Genetica van de faculteit Diergeneeskunde, om het fokbegeleidingsplatform Fit2Breed te ontwikkelen voor de Friese Stabij. Net als het Kooikerhondje behoort de Friese Stabij tot het levend Nederlands erfgoed. Mede daarom steunt het Dinamofonds een duurzaam  fokkerijbeleid bij deze rassen.

Fit2Breed is een fokbegeleidingsplatform dat fokkers kunnen gebruiken om een goede match te maken tussen ouderdieren, met als doel gezonde pups voort te brengen en te zorgen voor behoud van genetische diversiteit in de populatie.

De rasvereniging NVSW voor de Friese Stabij zet zich al jaren in voor een goede registratie van afstamming van de honden en gezondheidsproblemen die voorkomen in het ras. Met het gebruik van Fit2Breed komen hier nu ook waardevolle gegevens bij van DNA-testen en genetische markers. Al deze gegevens worden gecombineerd in het platform van Fit2Breed. Hiermee kunnen fokkers ook laten zien dat zij alle beschikbare informatie op een goede manier gebruiken om verantwoord te fokken

Goede ervaringen met Nederlandse kooikerhondje

Het eerste Fit2Breed-platform werd ontwikkeld voor het Nederlandse Kooikerhondje. Kerstin Ueckert, voorzitter van Vereniging het Nederlandse Kooikerhondje: “Fit2Breed voor het Kooikerhondje is een groot succes. Alle Kooikerhondjes die wereldwijd gefokt worden zijn opgenomen in het programma. Meer dan 500 fokkers maken gebruik van Fit2Breed. Het is een heel nieuw programma en het was voor sommige fokkers wel even omschakelen om met Fit2Breed te gaan werken. Daarom organiseerden we voorlichtingsavonden en werksessies voor fokkers. Er is een goede samenwerking tussen de rasverenigingen van Nederlandse rassen. De ervaringen die opgedaan zijn met het Kooikerhondjes kunnen nu goed gebruikt worden voor de Friese Stabij.”

Grote meerderheid voor Fit2Breed

Riemie Lasker, secretaris van de NVSW: “Het delen van ervaringen vanuit het platform voor het Kooikerhondje was erg behulpzaam, omdat je dan ook uit de praktijk hoort wat het inhoudt om aan de slag te gaan met Fit2Breed. De NVSW is een enorm actieve vereniging met zeer veel leden. Ze zijn helemaal gek op hun honden, en stellen de gezondheid van het ras nu en in de toekomst voorop. Op onze algemene ledenvergadering werd dan ook met grote meerderheid voor Fit2Breed gestemd.”

Gezonde pup, gezonde populatie

Hille Fieten, coördinator van het Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde, is enorm blij met de positieve inzet vanuit de rasverenigingen. “Dankzij de samenwerking met de VHNK kon Fit2Breed een succes worden voor de Kooikerhondjes. Ook met de NVSW werkten we al eerder samen, onder andere bij onderzoek naar de neurologische aandoening Cerebrale Dysfunctie en de aangeboren hartaandoening PDAB (Persisterende Ductus Arteriosus Botalli). En nu gaan we gezamenlijk aan de slag om al deze kennis samen te brengen en de volgende generaties Nederlandse hondenrassen op een verantwoorde wijze te fokken. Dit is echt enorm goed nieuws.”

Voorkomen is beter dan genezen

Dierenartsen zien steeds meer genetische aandoeningen bij rashonden die voorkomen hadden kunnen worden door gezonder te fokken. Het Expertisecentrum Genetica Diergeneeskunde wil daar wat aan doen door middel van wetenschappelijk onderzoek en praktische oplossingen, onder het motto: voorkomen is beter dan genezen.

Onmisbare steun van Dinamo Fonds via Vrienden Diergeneeskunde

Fit2Breed voor de Friese Stabij had niet ontwikkeld kunnen worden zonder bijdragen van de partners en  donateurs van Vrienden Diergeneeskunde, waaronder het Dinamo Fonds. Ook zijn alle betrokkenen de Stichting Zeldzame Huisdierrassen dankbaar, die de NVSW in contact heeft gebracht met het Dinamo Fonds. Het Dinamo Fonds maakt zich sterk voor het behoud van onze leefomgeving met dieren, natuur en monumenten. Het Fonds draagt actief bij in het welzijn en het in stand houden van zeldzame huisdierrassen. Om deze bijzondere populaties dieren te behouden en hun welzijn te garanderen is ondersteuning in kosten hard nodig voor wetenschappelijk genetisch onderzoek, vernieuwende fokprogramma’s en voor de enthousiaste beheerders en houders met hun fok-en stamboekverenigingen in de komende jaren.

Luister het interview met Hille Fieten over Fit2Breed voor de Friese Stabij bij Omrop Fryslan hier (vanaf 44:15). 

Lees meer | Bekijk alle